Thần Học Niềm Vui: Thực Hành Niềm Vui

Lm Phan Tấn Thành OP

2. Điểm thứ hai là một hệ luận đối lại với điểm thứ nhất vừa rồi. Đó là đừng than thân trách phận. Người nào thường hay than trách nhăn nhó thì chỉ thấy toàn là chuyện xui xẻo, trục trặc, hư hỏng chung quanh mình. Hơn thế nữa, xem ra người đó chỉ biết có cái "tôi", lấy mình làm trung tâm của vũ trụ. Người ích kỷ như vậy thì dễ có khuynh hướng phóng đại những hẩm hiu của mình. Thế thì làm sao mà vui nồi ?

3. Từ đó, ta có thể rút thêm một nhận xét thứ ba. Để có thể sống vui, ta phải biết khiêm nhường. Khiêm nhường để chấp nhận những giới hạn của mình, chấp nhận tính cách tương đối của những cái mình cho là đáng giá. Khiêm nhường để dám chế nhạo những cái lố lăng của mình. Khiêm nhường để nhận ra những điều hay điều tốt nơi người khác.

4. Như vậy, ta thấy rằng kể cả trong lãnh vực tự nhiên, muốn được vui, ta cần biết quảng đại. Quảng đại để không lấy mình làm trung tâm của vũ trụ. Quảng đại để khỏi đặt thỏa mãn nhất thời làm mục tiêu hành động.

Thực vậy, nhiều lần chúng ta cảm thấy rằng sự cố gắng tận tụy với bồn phận tuy đòi hỏi hy sinh nhưng sau đó đem lại niềm vui sâu đậm hơn là thú vui do sự lười biếng. Sự quảng đại cũng đồng nghĩa với tình yêu. Chúng ta biết rằng nhiều chuyện vui buồn trong đời bắt nguồn từ những mối tương giao với người khác (trong gia đình hay ngoài xã hội). Thế nhưng tính chất của các mối tương giao ấy tùy thuộc khá lớn vào thái độ của ta. Nếu ta yêu họ, thì ta sẽ nhận ra bao nhiêu điểm tốt đẹp nơi họ, và rồi ta thấy vui; còn nếu ta không ưa họ thì chỉ thấy toàn là khuyết điểm nơi họ, và chúng gây ra bao nhiêu bực bội ! Tục ngữ Việt nam đã để lại nhiều nhận xét rất tinh tế:

- Yêu nên tốt, ghét nên xấu.
- Yêu cho nhau ăn cháy, ghét chửi nhau cạy nồi.
- Lúc ghét bẻ ngay hóa vẹo, khi ưa vẽ méo nên tròn.
- Thương nhau củ ấu cũng tròn, ghét nhau quả bồ hòn cũng méo”.