13/06/2015 -

Tài Liệu Jubile

3453

“Mng k nim 800 năm hin din ca Dòng Anh Em Ging Thuyết, không phi là nh đếmt k nim cho bng là hưng chúng ta, tt c cùng nhau vi nim hăng hái, hưng v tương lai ca đc sng chúng ta. Chúng ta tin rng, tác v loan báo Tin Mng vn luôn là điu cn thiết đ Giáo hi phc v thế gii. Đúng thế, “đp thay bưc chân nhng s gi loan báo bình an, nhng ngưi loan báo Tin Mng !” (Rm 10,15). Chúng ta tin rng Thiên Chúa có mt kế hoch diu kỳ cho cng đoàn nhân loi và Ngưi đã chn chúng ta, dù chúng ta yếu đui, đ tr thành nhng chng nhân đy vui tươi v kế hoch y”. (Tng hi Trogir s 49)

Khái quát, chúng ta có th phân chia 800 năm lch s Dòng Đa Minh  thành bn giai đon :

- Thi phát trin trong thế k XIII

- Thi ci t : thế k XIV - XV

- Thi phc hưng : thế k XV đến cách mng 1789

- Mùa xuân mi : gia thế k XIX đến nay.

I . Thi phát trin (thế k XIII)

1.1. Dòng Ging Thuyết

Tháng 4-1215 ti Toulouse, hai thanh niên Thomas và Seila tuyên ha trong tay cha Đa Minh . Sau đó có thêm bn anh em na. H đưc đc cha Foulques tng cho mt nhà th. Ti đây anh em c hành phng v chung, sng nghèo khó, và tuân phc… Đó mi là mt dng huynh đoàn giáo phn.

Ngay lúc này, cha Đa Minh  đã thêm mt yếu t mi vào cng đoàn là vic hc hành, chính ngài dn 6 anh em tiên khi đến hc vi cha Alexandre Stavenby ti Toulouse. Da vào kinh nghim sng ti kinh sĩ đoàn Osma, cha Đa Minh  và anh em chn tu lut thánh Augustinô, và xin Tòa thánh châu phê cng đoàn mi vi danh xưng “Anh em thuyết giáo”.

Ngày 22-12-1216, Đc Honorio III đã ban hai sc lnh thành lp Dòng, và gi h là chiến sĩ Đc tin và ánh sáng thế gian. Ngày 21-01-1217, Đc Honorio III chính thc tuyên b danh xưng Dòng Anh em Thuyết Giáo, y thác cho Dòng trách v truyn ging Li Chúa.

Các Tng hi hp hàng năm t 1220 đến 1228, đã hoàn thành bHiến Pháp tiên khi. Bn văn đ ra mt t chc hoàn ho và dân ch theo nguyên tc tp th, b sung và đi biu ; đã trù liu vic tu chnh thưng xuyên cho phù hp vi s phát trin nhân s và đa gii, phù hp vi nhu cu ca thi đi. Tuy nhiên, đ tr thành hiến pháp, các ch th phi đưc ba tng hi lin chp thun. Đ anh em sng trong tinh thn t do ca con cái Chúa, cha Đa Minh  xác đnh lut không buc thành ti.

Tng hi 1259 đã ph biến quy chế v vic hc hành. Quy đnh các cp hc vin, v lector tu vin, lut chun min và kim tra khi kinh lý. Hai thánh Anbêtô và Tôma vn đưc coi như đã ra ti cho hc thuyết Aristote. Nhiu tác phm giá tr đưc ph biến như : Đi chiếu Kinh Thánh ca hng y Huges, Toàn cnh ca Vincent de Beauvais, Ch nam cho nhà Vua ca Laurenso Orleans, Truyn kỳ vàng son ca Jacques de Voragine, và Hnh các thánh ca Thomas de Cantipré.

1.2. Thu ban đu tràn sc sng

Theo gương cha Đa Minh  tay cm gy, b trên vai, luôn ct bưc đăng trình, và li căn dn khi phân tán 16 anh em tiên khi vào ngày 15-8-1217 (quen gi là L Hin Xung ca Dòng) : "Ht ging phi gieo xung mi sinh hoa kết trái, còn đ trong bao nó s hư mc"... Tt c, như li vy gi con cái ngài đi t Paris, Toulouse, Tây Ban Nha và Roma, đến khp các lãnh th đa cu, đ “hc, rao ging và lp tu vin”.

Li vy gi đó đưa con cái cha Đa Minh  vào nhiu biên cương khác nhau. Ch 15 năm sau khi Thánh ph qua đi, dưi tài điu khin ca chân phưc Jordano de Saxe, Dòng đã phát trin lên đến 12 tnh dòng vi ngót 400 tu vin.

Năm 1253, đc Innocentê IV ghi nhn các đa ch ca Dòng Đa Minh  như sau : "Gi li chào thăm và phép lành Tòa thánh cho các Anh em ging thuyết đang ging ti Sarrasin ( Rp), Hy Lp, Bulgarie, Cuman (Bc Âu), Ethiopie, Syrie, Goths (Đc), Anh Quc, Arménie, n Đ, Nga, Hungarie và các dân ngoi khác  Đông phương".

Trong lá thư cha Raymundo gi cho vua nưc Pháp, ta thy năm 1256, Dòng có 10.000 linh mc, 3.000 tp sinh, chưa k s sinh viên và tr sĩ. Trong mt thế k, dòng đã cung cp cho giáo hi 300 giám mc, 13 hng y (1). Dòng cũng ph trách chc tôn sư thánh đin, tc thn hc gia ca giáo triu (2). Nhiu tu sĩ Đa Minh  nm trong danh sách các pháp quan, đc s, s gi, trng tài hoc ngưi hòa gii.

Năm 1276, hng y Tarentaise đc c giáo hoàng, đó là chân phưc Inôcentê V. Tuy ch cai tr hi thánh có năm tháng, ngài n lc cho vic hòa gii giáo hi Đông-Tây ti công đng Lyon II, và m rng s v truyn giáo qua Trung Hoa.

Hot đng ca Dòng ngay t đu đã đưc ưp nng trong li cu nguyn ca ch em đan sĩ các đan vin, như Prouille  Pháp, Saint Agnes  Bologne, Saint-Sixto  Roma. Năm 1259, cha Humberto ban hành bn hiến pháp đan vin(3) , đưc s dng cho đến năm 1929. Năm 1267, đc Clêmentê IV đt các đan vin Đa Minh  dưi quyn tài phán ca b trên tng quyn. Dòng có bn phn thiêng liêng vi các n đan vin, còn ch em t túc v đi sng vt cht.

Ngun gc Dòng Ba khi t phong trào hãm mình trong giáo dân. H thưng nh các cha dòng  gn làm linh hưng. Năm 1285, tng quyn Munio đã công b bn Quy lut Dòng Ba Đa Minh . Dù mãi đến năm 1405 quy lut này mi đưc đc Innocentê VII châu phê, thì ngay năm 1286, đc Honorio IV đã mc nhiên phê chun văn kin này, khi ban các đc ân cho các anh ch em Hãm mình thánh Đa Minh .

            Thế k XIII đưc ghi đm nét vi nhng du chân dm ngàn ca thánh Gia Thnh (1185-1257), rong rui khp min Bc Âu, và cùng ngưi anh rut, chân phưc Ceslao, đem tinh thn Dòng v quê hương Ba Lan. Trang s giai đon này còn đưc đim tô thêm bng máu đào ca thánh Phêrô Vêrona (1205-52), dũng cm bênh vc đo lý đc tin, ngã gc dưi mũi kiếm ca đi phương mà vn cương quyết ly máu mình viết trên mt đt "Tôi tin..." Sau đó chân phưc Sađoc và 48 anh em Đa Minh  lãnh ngành vn tuế ti Bolonia (1260), trong âm vang li ca đy tin tưng “Ly N Vương…”.

            Dòng Đa Minh  ghi dn trong thế k này vi các danh sư ti đi hc : đó là thánh Anbêtô C (+1280), mà đi hc không đ ch cho sinh viên, phi đng lp ngoài qung trưng nay còn ghi danh ngài. Giáo hi suy tôn ngài là Tiến sĩ Bách khoa, và đt làm bn mng các nhà khoa hc t nhiên. Thánh nhân đã thu thp vt tư đ ngưi môn sinh là thánh Tôma Aquinô (1225-74) v Tiến sĩ Thiên thn, xây ct mt cung đin thn hc tráng l vi b Tng lun Thn hc. Đc Phaolô VI ca tng ngài là : "thánh thin nht trong nhng nhà thông thái và thông thái nht trong hàng ngũ các thánh".

            Ngoài ra còn phi k đến thánh n Magarita c Hungary (+1270), giã t hoàng cung giàu sang đ nên ging Vua các anh hùng t đo, sng khiêm h nhưng mnh dn t cáo nhng bt công ca xã hi; phi nh đến thánh Raymundo (+1274), ngưi san đnh b Giáo lut 1234, và là v tng quyn luôn "sn sàng ym tr anh em trong mi gian truân và cùng anh em ung cn nhng gì Chúa đã trao".

Đào Trung Hiệu 
(còn nữa)


1. Khi đu là hng y Hugues de Saint-cher (1244-1263)

2. Hồng y Georges Cottier OP là thn hc gia giáo triu (1990-2005), sau đó đến cha Wojciech Giertych ngưi Ba Lan.

3.  S n đan vin Đaminh năm 1277 là 58 ; năm 1303 là 141 và năm 1358 là 157. Chân phưc Cecila và Dianna đưc kính ngày 8-6. 

 

114.864864865135.135135135250