Cha Timothy Radcliffe, thuộc Dòng Đa Minh, cố vấn tinh thần cho khoá họp toàn thể của Thượng Hội đồng Giám mục, phát biểu tại cuộc họp ở Vatican ngày 27 tháng 10 năm 2023. Cha sẽ lại đảm nhận vai trò đó khi thượng hội đồng về tính đồng nghị tiếp tục từ ngày 2 đến ngày 27 tháng 10. (CNS/Lola Gomez)
Christopher White, National Catholic Reporter
Oxford, Anh – ngày 18 tháng 7 năm 2024
Chuyễn ngữ: Phạm Hoàng Dũng, O.P.
Căng thẳng lên cao bên trong phòng báo chí Vatican vào tháng 10 khi hội nghị thượng đỉnh cấp cao của Giáo hoàng Phanxicô về tương lai của giáo hội sắp kết thúc, khi một phóng viên của một trang web theo cánh hữu đã dành cả tháng để cảnh báo rằng cuộc họp sắp kết thúc, sẽ có sự từ bỏ giáo lý lâu đời của giáo hội, đã giành được micro.
Phóng viên bắt đầu câu hỏi của mình với tu sỹ Dòng Đa Minh Timothy Radcliffe bằng cách quy chiếu những bình luận mà vị linh mục đã đưa ra khoảng 20 năm về trước, người này hỏi liệu cha có còn đứng vững hay không trước đánh giá của mình rằng sẽ “không thể chấp nhận được” nếu Vatican cấm tiếp nhận người đồng tính vào chủng viện. Ký giả này cho biết, các văn kiện tiếp theo của giáo hội “rất rõ ràng” cấm “bất cứ ai có khuynh hướng đồng tính luyến ái vào chủng viện”.
Vị linh mục người Anh đã được Đức Thánh Cha bổ nhiệm làm cha linh hướng của Thượng Hội đồng về tính đồng nghị, nơi một số vấn đề từng bị coi là cấm kỵ trong đời sống giáo hội – vai trò của phụ nữ, tiếp đón người Công giáo LGBT, sự lạm dụng tính dục của hàng giáo sĩ và nhiều vấn đề khác – đã được đưa ra và đặt lên bàn để thảo luận. Một số người Công giáo đặt nhiều kỳ vọng rằng sẽ có sự thay đổi, trong khi những người khác lại lo lắng vì lý do tương tự.
"Điều tôi lập luận lúc đó và điều tôi lập luận bây giờ là nếu ai đó định theo đuổi lối sống độc thân thì căn cước tình dục, xu hướng tình dục của họ không nên là phần quan trọng nhất trong căn tính của họ. Và điều đó đúng cho dù họ là người đồng tính hay dị tính", Radcliffe trả lời không hề bối rối.
“Bây giờ nếu bạn gặp ai đó mà họ có sự tập trung không lành mạnh vào xu hướng tình dục dị tính của họ và nói rằng đây là trung tâm của điều có nghĩa là làm người,” cha tiếp tục với thái độ không phòng thủ, “thì chúng ta có thể nghi ngờ liệu họ có thực sự phục vụ được hay không, với tư cách là một linh mục độc thân nữa."
Cha Radcliffe đã lật ngược câu hỏi của phóng viên một cách hiệu quả. Khoảnh khắc này gợi nhớ lại cảnh trong Tin Mừng Thánh Luca khi Đức Giêsu chữa lành cho một người đàn ông vào ngày Sabát. Các thầy thông luật đã xem xét kỹ lưỡng hành vi của Đức Giê-su và tò mò liệu ngài có tuân theo cách giải thích của họ về luật kiêng cữ một số hoạt động trong ngày Sa-bát hay không.
“Ai trong các ông, nếu con trai hay con bò của mình rơi xuống hố, lại không lập tức kéo nó lên trong ngày Sa-bát?” Chúa Giêsu hỏi, như Tin Mừng kể lại. "Nhưng họ không thể trả lời câu hỏi của người."
Đối với cha Radcliffe, những câu hỏi như vậy – thậm chí rất phức tạp – vẫn có thể được làm sáng tỏ.
Và trong gần 50 năm, cả ở quê hương nước Anh lẫn đi khắp thế giới với tư cách là người đứng đầu Dòng Thuyết giáo, cha Radcliffe - hiện 78 tuổi - đã nổi tiếng là một người có thẩm quyền về mặt tinh thần, không ngại đặt ra những câu hỏi khó và thách thức những giả định cơ bản nhất.
Ở một thời kỳ khác, tính cách đó đã khiến cha phải hứng chịu sự phẫn nộ của những quan chức cấp cao của Vatican, những người đã tìm cách loại bỏ tiếng nói của cha tại các thượng hội đồng trước đây và có thể đã ngăn cản cha đảm nhận một số chức vụ hàng đầu trong Giáo hội. Giờ đây, Đức Phanxicô – một vị giáo hoàng đã đặt cược di sản của mình vào việc phục hồi một phong cách thần học mục vụ không chỉ quan tâm đến luật pháp mà còn tập trung vào việc gặp gỡ mọi người ở nơi họ đang sống – đã giao phó cho cha Radcliffe thiết lập nhịp điệu tâm linh cho các quan điểm của mình dự án đầy tham vọng của tính đồng nghị. Nhưng điều đó đến vào thời điểm mà cả hai con người này đang phải chiến đấu với những thách thức về sức khỏe, gia tăng sự phản kháng nội bộ trong phạm vi tương ứng của họ và đấu tranh trong thời gian thực về cách giải quyết những thách thức của một giáo hội bị chia rẽ sâu sắc trong một thế giới phân cực như nhau.
Lucy Robie, một thành viên của Giáo xứ Thánh Thomas Tông đồ ở Fortville, Indiana, đặt câu hỏi cho Cha Dòng Đa Minh Timothy Radcliffe tại Sts. Nhà thờ chính toà Thánh Phêrô và Phaolô ở Indianapolis ngày 6 tháng 12 năm 2023, sau khi vị linh mục trình bày về thượng hội đồng về tính đồng nghị như một phần của chuyến tham quan các thành phố của Hoa Kỳ. (Tin tức OSV/Tiêu chí/Sean Gallagher)
Hướng tới phiên kết thúc của Thượng Hội đồng từ ngày 2 đến ngày 27 tháng 10, cha Radcliffe tin rằng “cuộc phiêu lưu của Thượng Hội đồng sẽ chứng tỏ có khả năng biến đổi sâu sắc nhiệm thể của Chúa Kitô”.
Cuộc hành trình kết thúc như thế nào và những bước tiếp theo sẽ là gì thì không rõ ràng đối với tu sĩ Đa Minh người Anh, cũng như đối với phần lớn Giáo Hội. Nhưng thật bất ngờ - dù vui vẻ - Radcliffe đã thấy mình ở trung tâm của cuộc phiêu lưu.
'Chính thống thì rộng rãi'
Bất cứ ai lần đầu tiên gặp cha Radcliffe, sản phẩm của một trong những gia đình quý tộc lâu đời ở Anh, họ thường có ấn tượng nhất nơi sự giản dị của cha.
Trong một cuốn sách xuất bản năm 1999, cha kể lại cuộc trò chuyện với người chú tu sĩ dòng Biển Đức, ông có vẻ bối rối trước ý tưởng cha gia nhập dòng Đa Minh. "'Cháu có chắc đó là một ý hay hay không? Không phải họ khá thông minh hay sao?'" Cha Radcliffe nhớ lại điều chú mình đã hỏi. “Rồi ông ấy dừng lại và nói, 'Không, nghĩ lại thì chú cũng biết rất nhiều tu sĩ Đa Minh ngu ngốc.'"
Những ai biết cha Radcliffe hoặc quen thuộc với những tác phẩm của cha sẽ chứng thực rằng nhà thần học và học giả Kinh thánh được đào tạo ở Oxford này không phải là không thông minh. Tuy nhiên, cha thường tự ti, ngoại hình thường hơi nhếch nhác và luôn rất hài hước.
Vào một ngày đầu xuân năm nay, tôi đến thăm cha Radcliffe tại nhà của cha ngay tại cộng đoàn Blackfriars ở Oxford, nơi cha từng phục vụ với tư cách là bề trên. Anh đã đổi bộ đồ truyền thống màu trắng của tu sỹ Đa Minh để mặc một chiếc áo liền quần màu xanh lá cây cũ kỹ và quần kaki. Ngài vừa đi dạo về và trong số những chủ đề mà Ngài đang nghĩ tới: những suy tư tĩnh tâm cho kỳ họp thượng hội đồng sắp tới tại Vatican.
"Tôi giống như một con bò, tôi cần phải nhai lại. Cho ăn, tiêu hóa, quay trở lại, cắt tỉa", cha nói với tôi.
Chỉ vài ngày trước đó, người đứng đầu văn phòng Thượng Hội đồng, Đức Hồng Y Mario Grech, đã gọi điện cho cha Radcliffe để chính thức mời ngài hướng dẫn các cuộc tĩnh tâm vào mùa thu này. Có rất ít nghi ngờ, dựa trên sự hoan nghênh rộng rãi mà cuộc tĩnh tâm thượng hội đồng do cha hướng dẫn vào mùa thu năm ngoái đã nhận được, rằng cha sẽ được mời trở lại.
Anna Rowlands, một nhà thần học đến từ Anh, tham dự một phiên làm việc của Hội đồng Giám mục tại Hội trường thánh Phaolô VI của Vatican vào ngày 18 tháng 10 năm 2023. (CNS/Lola Gomez)
Trong một bài giảng công khai tại Đại học Cambridge vào tháng 4, nhà thần học người Anh và cố vấn thượng hội đồng Anna Rowlands đã nhận xét rằng cuộc tĩnh tâm khai mạc thượng hội đồng của cha Radcliffe là yếu tố thành công nhất của thượng hội đồng kéo dài một tháng. Cô cho biết khóa tĩnh tâm "đóng khung sự cởi mở cho toàn bộ quá trình" và tạo dựng niềm tin giữa những người tham dự.
Cha Radcliffe nói với các đại biểu khi bắt đầu cuộc họp: “Tất nhiên, không phải mọi hy vọng hay ý kiến đều chính đáng”. “Nhưng chính thống thì rộng rãi còn tà giáo thì chật hẹp.”
Khi thượng hội đồng kết thúc vào tháng 10 năm 2023, Radcliffe cảnh báo những người tham gia rằng khi trở về nhà, họ có thể sẽ bị ép về một số cuộc tranh luận lớn đã nổ ra trong thượng hội đồng và hỏi "Bạn đứng về phía ai?"
Ngài cảnh báo: “Chúng ta cần phải cầu nguyện sâu sắc để chống lại sự cám dỗ đầu hàng lối suy nghĩ chính trị-đảng phái này”. “Điều đó có nghĩa là rơi vào ngôn ngữ khô khan, cằn cỗi của phần lớn xã hội chúng ta. Đó không phải là cách thức đồng nghị”.
Ở một số khía cạnh, chính sự kết hợp giữa niềm tin của ông rằng sự bất đồng trong Giáo hội có thể là lành mạnh và niềm tin của ngài rằng mọi người đều có thể và nên có tiếng nói đã khiến ông trở thành người phù hợp một cách tự nhiên cho tiến trình đồng nghị - điều mà ngài cho là nhờ việc đào tạo mình với tư cách là một tu sĩ Đa Minh.
Ngài nói với tôi: “Trọng tâm của tính đồng nghị tốt là bạn thực sự cho người khác không gian để không đồng ý với bạn, rằng bạn giúp họ không đồng ý với bạn”. "Vai trò của bề trên là giúp những người không đồng ý với đa số lên tiếng."
Tuy nhiên, ông nói thêm: “Tôi không nghĩ đó là kỹ năng mà nhiều người trong chúng tôi có được trong giáo hội”.
Các thành viên của Hội đồng Giám mục đọc kinh sáng trong buổi tĩnh tâm của họ bên ngoài Rome, trong hình chụp màn hình từ ngày 2 tháng 10 năm 2023. Cha Timothy Radcliffe Dòng Đa Minh, đang lên kế hoạch cho buổi tĩnh tâm cuối cùng của Thượng Hội đồng về tính hiệp hành vào tháng 10. (CNS/Vatican Media qua YouTube)
“Câu hỏi đặt ra là: Điều gì sẽ ngăn cản mọi người nói chuyện,” ông nói. “Nhiều người trong Giáo hội không được đào tạo để lắng nghe.”
Ông tiếp tục, mấu chốt của vấn đề này là giúp mọi người mở rộng trí tưởng tượng để những định kiến của chính họ có thể được thách thức.
"Chúng ta có thể tưởng tượng người mà chúng ta đang nói chuyện không, chúng ta có thể tưởng tượng những gì họ đã sống, những gì họ đã yêu thương và những gì họ đã phải chịu đựng không?" anh ấy hỏi. “Hay chúng ta đang bị nhốt trong bong bóng cá nhân của chính mình?”
Căng thẳng hiệu quả và tình bạn
Khi Radcliffe trở thành người kế vị thứ 85 của Thánh Đaminh vào năm 1992, ông đảm nhận chức vụ đứng đầu Dòng Đa Minh toàn cầu vào thời điểm mà dòng này thấy khó phù hợp với phong cách quản trị của Giáo hoàng Gioan Phaolô II, nơi mà tính tập đoàn giữa hệ thống phân cấp của Giáo hội bị hạn chế và loại bỏ tận gốc những tà giáo được cho là phương thức hoạt động của nó.
Tu sĩ James Alison, một cựu linh mục Dòng Đa Minh, nhớ lại công việc phiên dịch tại tổng hội khi Radcliffe được bầu.
Alison nói: “Đó là một sự nhẹ nhõm to lớn vì anh ấy dường như là người có thể nói chuyện như một người bình thường về những vấn đề thực sự mà mọi người phải đối mặt”. Nhưng điều đó nhanh chóng khiến cha trở nên đối lập với những người ở Vatican, ông nói, bởi vì Radcliffe “sẵn sàng nói về những điều mà Gioan Phaolô II không muốn mọi người nói đến”.
Trong thời gian làm Bề trên tổng quyền, Radcliffe đã sống chín năm tại trụ sở của Dòng Đa Minh ở Rôma và tham gia ba Thượng Hội đồng Giám mục.
“Chúng rất tẻ nhạt. Bạn có giáo hội học về những chiếc mũ,” anh nhớ lại với một nụ cười tinh nghịch. "Cái màu trắng ở phía trước, một vài hàng màu đỏ và sau đó bạn có cái không đội mũ."
Thượng Hội đồng về tính hiệp hành đã thay đổi hình thức, tập hợp các giáo sĩ và giáo dân tại các bàn tròn thay vì chỗ ngồi như sân vận động dành cho các hồng y như các Thượng Hội đồng trước đây. Tại đây, các tham dự viên trong hội đồng năm 2023 tập trung vào ngày 25 tháng 10 cho một phiên họp buổi chiều tại Hội trường thánh Phaolô VI ở Vatican. (CNS/Vatican Media)
Các Thượng Hội đồng trước đây đã diễn ra tại hội trường Thượng hội đồng của Vatican, nơi sử dụng chỗ ngồi kiểu sân khấu với Đức Giáo hoàng đối mặt với một số hàng hồng y, theo sau là các giám mục và các đại biểu khác. Nhưng Thượng Hội đồng về tính đồng nghị đã cải tiến toàn bộ tiến trình, sử dụng các bàn tròn trong đó giáo sĩ và giáo dân ngồi cạnh nhau với tiếng nói bình đẳng và phiếu bầu ngang nhau.
Và không chỉ việc sắp xếp chỗ ngồi mới khiến mọi người lo lắng. Trong suốt phiên họp đầu tiên, một số đại biểu nói rằng sự tham gia của giáo dân có nghĩa đây không phải là một thượng hội đồng giám mục thực sự.
Đối với cha Radcliffe, người đảm nhiệm công việc khó khăn là cố gắng giải quyết mọi căng thẳng một cách hiệu quả, chủ đề mà anh ấy liên tục quay lại trong suốt tháng là tình bạn.
“Theo thánh Thomas Aquinas, nếu tình bạn là sự chia sẻ tình bạn vốn là sự sống của Thiên Chúa, thì đó là một tình yêu bình đẳng,” ngài nói với tôi, dựa trên suy tư của người con được yêu quý nhất của dòng ngài. Tình bạn, ông nhắc lại, có nghĩa là bình đẳng.
Trong một buổi tĩnh tâm của Thượng Hội đồng, cha Radcliffe kể lại chuyện bị mắc kẹt ở Bờ Biển Ngà để chờ chuyến bay đến Angola.
Cha nói: “Tôi ngồi trong bóng tối với các sinh viên Đa Minh của chúng tôi, cùng uống bia và trò chuyện thoải mái về những gì thân thương nhất đối với chúng tôi. Chúng tôi vui mừng vì được trở nên khác biệt, có những trí tưởng tượng khác nhau. Niềm vui trong sự khác biệt!"
Sau đó, cha bày tỏ sự thất vọng khi các đại biểu Thượng Hội đồng không sống cùng một không gian trong suốt tháng để chia sẻ những bữa ăn, những cuộc trò chuyện đêm khuya và cơ hội tận hưởng niềm vui được quen biết nhau qua những tiếng cười và những giọt nước mắt chung.
Cha nhấn mạnh, nếu muốn tính đồng nghị bén rễ, thì giáo hội phải tìm ra nhiều cách thức hơn nữa để đón nhận tình yêu thân ái tuyệt đối. Và những người biết rõ về Radcliffe sẽ nhanh chóng trích dẫn cách anh ấy mô hình hóa điều này trong cuộc sống của chính mình thông qua sự hài hước, ấm áp và sở trường về tình bạn dễ lây lan.
Alison nhớ mình đã sống cạnh nhà anh trong thời gian làm việc tại Blackfriars và thường xuyên phải vào phòng Radcliffe để thu gom mọi ly cốc của tu viện ở đó do số lượng khách ghé qua uống trà.
Nữ tu Đa Minh Donna Markham, cựu chủ tịch và Giám đốc điều hành của Tổ chức từ thiện Công giáo Hoa Kỳ, nhớ lại khi cha Radcliffe đến Iraq vào cuối những năm 90 giữa chiến dịch ném bom của Anh và Mỹ để được gần gũi với anh chị em Đa Minh ở đó.
Markham, người sau này đã đến thăm Iraq nhiều lần, cho biết tình bạn đòi hỏi một hành động đoàn kết. Cô nói: “Tôi biết anh ấy là một dấu hiệu hy vọng mạnh mẽ đối với các tu sĩ Đa Minh đang sống trong thời kỳ đầu của một giáo hội đang bị đàn áp”. “Nhưng Timothy đã làm điều đó trên khắp thế giới.”
Sự dễ dàng của tình bạn và niềm vui trong sự khác biệt này đã vượt ra ngoài giới hạn của cộng đoàn Công giáo của chính ngài.
Rowan Williams, cựu tổng giám mục Canterbury, nhớ lại khi còn là sinh viên tại Oxford vào những năm 70, ông đã gặp Radcliffe, cùng với một "thế hệ những tu sỹ Đa Minh trẻ đáng chú ý, được giảng dạy bởi một thế hệ những người Đa Minh lớn tuổi cũng đáng chú ý không kém."
Ông nói: “Đây là những người đã tiếp thu rất đầy đủ các nền thần học nhân văn mạnh mẽ của thời kỳ hậu chiến - bám sâu vào các quan điểm giáo phụ và thời trung cổ nhưng cũng tham gia sâu sắc vào các vấn đề triết học, tâm lý và xã hội thời đó”. “Là một sinh viên tốt nghiệp Anh giáo có mối quan hệ sâu sắc với Công giáo, tôi rất thích những cuộc trò chuyện mà tôi đã chia sẻ tại Blackfriars, và chúng đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành nhận thức của riêng tôi về thần học tốt là như thế nào.”
Williams cho biết Radcliffe vẫn là bạn bè trong nhiều năm và hai người có chung tầm nhìn về ý nghĩa của Giáo hội.
“Timothy luôn có một năng khiếu hiếm có là tập trung vào các nguyên tắc cơ bản, tin rằng cách bảo vệ tốt nhất chân lý Công giáo chỉ đơn giản là cho thấy nó có thể hỗ trợ các cuộc tranh luận đương đại phức tạp một cách sâu sắc và phong phú như thế nào – chứ không phải nỗ lực ám ảnh để đảm bảo mọi chi tiết của các phương pháp tiếp cận truyền thống,” cựu lãnh đạo Hiệp hội Anh giáo cho biết.
Williams tiếp tục mời Radcliffe làm cố vấn cho Hội nghị Lambeth năm 2008 và sau đó chọn cuốn sách của Radcliffe, Tại sao đi nhà thờ? với tư cách là Tổng Giám mục Canterbury's Lent Book năm 2009.
Suy ngẫm về những đóng góp đại kết của Radcliffe, đặc biệt là tại Hội nghị Lambeth, Williams nói rằng ông “đã cho tất cả chúng ta thấy một chút về thẩm quyền tinh thần trông như thế nào - không phải thẩm quyền của hệ thống phẩm trật mà là thẩm quyền của sự khôn ngoan, sự kết hợp giữa mục vụ và suy tư, rất quan trọng đối với bản sắc Đa Minh."
Lord Christopher Patten, người từng giữ chức thống đốc Hồng Kông từ năm 1992 đến năm 1997 và hiện là hiệu trưởng của Đại học Oxford, cho biết một trong những hành động đầu tiên của ông sau khi đảm nhận vai trò này vào năm 2003 là trao cho Radcliffe bằng tiến sĩ danh dự.
Ông tiếp tục mô tả một hội nghị định kỳ mà ông đã tổ chức với một nhóm chính trị gia, học giả và lãnh đạo doanh nghiệp người Anh và Ý. Trong một lần họp mặt, anh ấy đã mời Radcliffe tham gia vào những buổi sinh hoạt này.
“Timothy hỏi liệu anh ấy có thể cử hành Thánh lễ vào Chúa nhật được không,” Patten nói. ''Thông thường, Thánh lễ sẽ có ba người tham dự. Lần này là một đám đông đầy đủ. Tất cả họ đều đến và chính tính cách của anh ấy đã đưa họ đến với nhà thờ.”
Ông nói tiếp: “Điều mà ông ấy đại diện trong môi trường hiện tại trong giáo hội là sự thừa nhận rằng chúng ta thực sự phải nói chuyện với nhau chứ không chỉ đảm nhận các vị trí, đó chính là ý nghĩa của tính hiệp hành”.
Về các câu hỏi về phụ nữ, về LGBT và việc đào tạo linh mục
Trong suốt quá trình Thượng Hội đồng kéo dài nhiều năm đang diễn ra, một số chủ đề gây ra nhiều kinh ngạc và thảo luận hơn những chủ đề về vai trò lãnh đạo của phụ nữ trong giáo hội, câu hỏi làm thế nào giáo hội có thể trở nên thân thiện hơn với những người LGBT và cách đào tạo các linh mục tương lai của giáo hội.
Đức Giáo Hoàng Phanxicô chia sẻ tiếng cười với một số nữ thành viên của Hội đồng Giám mục, bao gồm nhà thần học người Tây Ban Nha Cristina Inogés Sanz, bên trái, tại phiên họp của hội đồng vào ngày 6 tháng 10 năm 2023, tại Hội trường thánh Phaolô VI ở Vatican. Lần đầu tiên vào năm 2023, phụ nữ và giáo dân trở thành những thành viên có quyền biểu quyết trong hội đồng Thượng Hội đồng. (CNS/Vatican Media)
Trong các bài phát biểu của mình tại thượng hội đồng, cha Radcliffe đã kiềm chế không đưa ra quan điểm cứng rắn đối với một số vấn đề đã nêu lên – chẳng hạn như việc truyền chức, chức phó tế, chúc lành cho người đồng tính – nhưng cha nhấn mạnh rằng những người tham gia thượng hội đồng phải vật lộn với những gì họ đang lắng nghe.
Cha Radcliffe nói trước hội đồng vào tháng 10 năm ngoái: “Nhiều người trong chúng ta đã khóc khi nghe tin người phụ nữ trẻ đó tự tử vì cô ấy là người lưỡng tính và không cảm thấy được đón nhận. Tôi đã khóc. Tôi hy vọng điều đó đã thay đổi chúng ta."
Về vai trò của phụ nữ, cha Radcliffe đã dùng những suy tư của mình để dẫn đưa các đại biểu Thượng Hội đồng đến việc xem xét “tiếng nói ngôn sứ của phụ nữ”, đồng thời nói thêm rằng họ “vẫn thường được coi như những vị khách trong chính ngôi nhà của mình”.
Nữ tu dòng Đa Minh Barbara Reid, chủ tịch Hiệp hội Thần học Công giáo, nhớ lại cuộc gặp gỡ với cha Radcliffe ba thập kỷ trước khi cha đến thăm Chicago – một cuộc gặp gỡ sẽ phát triển thành một tình bạn lâu dài.
Reid nói: “Sẽ tạo ra sự khác biệt lớn trong việc đào tạo nam tu sĩ và giáo sĩ nếu họ có những người bạn thân là phụ nữ. Họ quan tâm đến bạn, họ sẽ lắng nghe và hiểu được trải nghiệm của chúng tôi và họ chọn đi cùng bạn."
Bà nói, cha Radcliffe là người đã vun đắp những mối quan hệ thân thiết với phụ nữ và sử dụng những tình bạn đó để hỗ trợ mục vụ của chính mình.
“Cha là một trong những người bạn đồng hành thực sự có giá trị trên chuyến hành trình, người biết rằng kinh nghiệm của mình sẽ không giống như phụ nữ chúng tôi và cha biết rằng mình có những đặc quyền nhất định mà chúng tôi không có, chỉ đơn giản là dựa trên cơ sở phân biệt giới tính và tính giáo sĩ trị và cha hiểu rằng cha được hưởng lợi từ hệ thống đó", bà nói.
"Cha biết được kinh nghiệm của chúng tôi sẽ không bao giờ giống nhau với kinh nghiệm của chúng tôi, nhưng đồng thời cha có trái tim để có thể đồng cảm với những gì chúng tôi trải qua và sau đó lên tiếng cùng chúng tôi và biết rằng cha có một nền tảng mà tiếng nói của cha mang rất nhiều ý nghĩa, về trọng lượng và cha có thể sử dụng điều đó vì lợi ích của chúng tôi và lợi ích của giáo hội,” sơ Reid nói thêm.
Cha Timothy Radcliffe, dòng Đa Minh, cố vấn tinh thần của Hội đồng Giám mục, phát biểu trước hội đồng tại Hội trường thánh Phaolô VI của Vatican vào ngày 23 tháng 10 năm 2023. Cha sẽ tiếp tục đảm nhận vai trò này tại kỳ họp thứ hai của Thượng Hội đồng về tính hiệp hành, sẽ diễn ra từ ngày 2 đến ngày 27 tháng 10. (CNS/Lola
Cả sơ Reid và Sơ Markham, Dòng Đa Minh, đều nhấn mạnh quan điểm của cha Radcliffe về chức linh mục bắt nguồn từ việc phục vụ là điều cần thiết để suy nghĩ về việc đào tạo giáo sĩ trong tương lai, điều mà Đức Thánh Cha đã nhiều lần nêu lên trong Thượng Hội đồng.
Sơ Markham nhớ lại một khoảnh khắc vào năm 2017 khi cô mời cha Radcliffe phát biểu bài diễn văn quan trọng cho hội nghị thường niên của Tổ chức Từ thiện Công giáo Hoa Kỳ tại Houston, Texas. Khu vực này gần đây đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi các cơn bão và các nhà tổ chức đã thảo luận xem liệu hội nghị có nên diễn ra hay không.
Cuối cùng, sơ Markham quyết định họ sẽ giữ bài phát biểu của cha Radcliffe và sau đó tập trung phục vụ cộng đồng đang hồi phục.
Bà nhớ lại: “Cha Timothy trình bày bài phát biểu quan trọng sau đó xắn tay áo lên và đi dọn dẹp những ngôi nhà ở những khu vực rất nghèo của Houston cùng với những người còn lại trong chúng tôi. Chính từ cách đồng hành với mọi người mà lời rao giảng của cha đã hình thành và hình thành từ kinh nghiệm sống của những người đang đau khổ.”
Tôi hỏi cha Radcliff làm thế nào điều này có thể chuyển thành một cái nhìn mới về chức linh mục.
Ngài trả lời: “Thách thức chắc chắn là đưa ra một tầm nhìn tích cực, khẳng định về chức linh mục không mang tính giáo sĩ”.
“Tôi đã trở thành một linh mục khi nghe những lời xưng tội,” cha tiếp tục, khi trích dẫn The British detective TV show Father Brown (chương trình truyền hình trinh thám của Anh Father Brown). “Anh ấy từng được hỏi 'Làm thế nào bạn giải quyết được tất cả những vụ giết người đó?' 'Bởi vì chính tôi đã phạm phải tất cả những điều đó'", thám tử trả lời.
Cha Radcliffe nói: “Đó là điều bạn học được ở tòa giải tội: Bạn đã tự mình làm tất cả hoặc ít nhất là đã nghĩ đến việc đó”.
Đức Giáo Hoàng Phanxicô chủ trì một cuộc họp với các chủ tịch và điều phối viên của các hội đồng khu vực của Thượng Hội đồng Giám mục tại Vatican vào ngày 28 tháng 11 năm 2022. Kỳ họp thứ hai và cuối cùng của Thượng Hội đồng về tính hiệp hành sẽ diễn ra từ ngày 2 đến ngày 27 tháng 10. (CNS/Vatican Media)
Khi những mối quan tâm của người thuộc giới LGBT, phụ nữ và các chủ đề hóc búc khác đã được thảo luận trong thượng hội đồng, thì căng thẳng vẫn tiếp tục gia tăng. Trong cuộc họp vào tháng 10 năm ngoái, một số đại biểu đã bỏ ra khỏi hội trường Thượng Hội đồng thay vì ngồi cạnh những người mà họ bất đồng về những chủ đề này.
Nghĩ lại những khoảnh khắc này, cha Radcliffe cho biết, theo kinh nghiệm của mình, "khi bạn giữ những niềm tin mà bạn nhận ra rằng mình không thể biện minh hoàn toàn, thì bạn sẽ lo lắng về sự bất đồng."
Khi điều chỉnh hướng đi trong loại môi trường này, sơ Reid cho biết sơ tin rằng cha Radcliffe đang dựa vào truyền thống disputatio - tranh biện của các tu sĩ Đa Minh. Khái niệm này có từ thời Thánh Đaminh, người đã thành lập Dòng ở thế kỷ 13.
Sơ Reid nói: “Điều mà các tu sĩ Đa Minh chúng tôi học được từ điều này không phải là cố gắng thuyết phục ai đó về tính đúng đắn trong quan điểm của tôi mà là thừa nhận - và đây là điều mà Thomas Aquinas đã công nhận - rằng mọi người đều có một phần sự thật nhất định”.
“Thật dễ dàng để nhận ra lỗi lầm của người khác, nhưng chúng ta có đủ can đảm để nghe những gì họ dạy chúng ta không?” sơ ấy hỏi. “Tôi nghĩ cha Timothy thực sự là hiện thân của điều đó và đã làm điều đó trong một thời gian rất dài, rất lâu trước khi hình thành tính hiệp hành”.
'Đã đến lúc phải rao giảng lại'
Vào đầu thế kỷ này, người ta đồn rằng cha Radcliffe có thể là người kế vị Đức Hồng Y Basil Hume, tu sĩ dòng Biển Đức huyền thoại, người đã lãnh đạo Tổng Giáo phận Westminster từ năm 1976 cho đến khi ngài qua đời vào năm 1999.
Hai người là bạn thân và thường chia sẻ những quan điểm giống nhau về đời sống hội thánh - đặc biệt là mong muốn có một cách tiếp cận mang tính mục vụ hơn đối với các vấn đề giáo lý và nhu cầu phân quyền nhiều hơn trong hội thánh.
Cha Radcliffe cuối cùng đã bị bỏ qua chức vụ đứng đầu Giáo hội Công giáo ở Anh. Sau khi nhiệm kỳ BTTQ dòng Đa Minh kết thúc vào năm 2001, cha trở lại Oxford với tư cách là thành viên của cộng đoàn Blackfriars.
Hồng y Joseph Tobin của Newark, New Jersey, (phải) cầu nguyện trước một phiên làm việc của Thượng Hội đồng Giám mục tại Vatican vào ngày 26 tháng 10 năm 2023. Cha Tobin, nguyên Bề trên Tổng quyền của Dòng Chúa Cứu Thế, đã gặp cha Timothy Radcliffe Dòng Đa Minh khi cả hai được bổ nhiệm vào Thượng Hội đồng về Châu Đại Dương năm 1998. (CNS/Lola Gomez)
Đức Hồng Y người Mỹ Joseph Tobin, người lần đầu gặp cha Radcliffe ở Rome khi cả hai đều được bổ nhiệm vào Thượng Hội đồng về Châu Đại Dương vào năm 1998, đã nhớ lại thời gian sống ở Oxford sau khi kết thúc nhiệm kỳ thứ hai với tư cách là bề trên tổng quyền của Dòng Chúa Cứu Thế.
Cha nói: “Nếu cha Timothy đang thuyết giảng, tôi sẽ cố gắng ngồi ở hàng ghế sau và chỉ lắng nghe”.
Có một lần, cha nhớ mình đã nhìn thấy cha Radcliffe rửa bát sau bữa tối. “Đời sống tu trì không đẹp sao?” Cha Tobin đã hỏi cha vào thời điểm đó. "Một phút trước bạn là một con công và một phút sau bạn chỉ là một người lau dọn."
Hai cựu lãnh đạo các dòng tu toàn cầu đã cùng cười vào lúc này, nhưng Radcliffe sau đó nói với Tobin rằng điều đó đã cung cấp cho anh tư liệu hữu ích cho việc tĩnh tâm này.
Trong hai thập kỷ kể từ thời cha Radcliffe làm BTTQ, dòng tu này ngày càng thu hút nhiều thành viên bảo thủ hơn. Theo Alison, nhiều tu sĩ Đa Minh trẻ "muốn giải phóng dòng khỏi ảnh hưởng của Radcliffe."
Alison nói: “Việc ông được bầu làm BTTQ diễn ra khi các tu sĩ Đa Minh đang chống trả,” đồng thời mô tả thời kỳ mà một số thành viên nổi bật của dòng bị tòa án của Đức Gioan Phaolô II xem xét một cách nghi ngờ. “Nhưng hiện tại, Timothy đang trỗi dậy khi Dòng trở nên bảo thủ hơn rất nhiều”.
Các tu sĩ Dòng Đa Minh chuẩn bị chào đón các khách hành hương trong Cuộc Hành hương Kinh Mân Côi của Dòng Đa Minh tại Vương Cung Thánh Đường Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội ở Washington vào ngày 30 tháng 9 năm 2023. Khoảng 3.000 người đã tham dự Thánh lễ kết thúc. (OSV News/Courtesy of George Goss)
Nhưng mặc dù một vị ngôn sứ có thể không phải lúc nào cũng được chào đón tại nhà riêng của mình, nhưng nhìn chung ngài vẫn được coi là nhà lãnh đạo tinh thần của nhiều người Công giáo ở Anh, và nhu cầu để ngài hướng dẫn các cuộc tĩnh tâm trên khắp thế giới ngày càng tăng lên.
Kể từ phiên họp đầu tiên của Thượng Hội đồng, cha Radcliffe đã đến Hoa Kỳ và Úc và đang lên kế hoạch cho chuyến thăm Fiji vào năm 2026 - một lịch trình chính xác mà chỉ vài năm trước đây còn được coi là không thể tưởng tượng được.
Vào tháng 8 năm 2021, Radcliffe phải chịu đựng một ca phẫu thuật mệt mỏi kéo dài 17 giờ để điều trị bệnh ung thư hàm, trong đó vài xăng-ti-mét xương hàm của cha được thay thế bằng mô và xương từ chân. Đó là một ca phẫu thuật đầy rủi ro mà các bác sĩ cảnh báo có thể khiến cha không thể ăn uống bình thường hoặc nói chuyện trở lại.
Cha Radcliffe đã kể lại trải nghiệm này trong một bài khảo luận vào tháng 12 năm 2021 đăng trên tạp chí The Tablet, trong đó cha viết với sự dễ bị tổn thương và thẳng thắn về việc đạt được những tiến bộ vượt xa sự mong đợi của bác sĩ, trong khi không chắc mình còn có thể còn bao nhiêu thời gian.
Cha viết: “Vẫn còn một chặng đường dài phía trước nhưng một góc đã được rẽ. Đã đến lúc cố gắng thuyết giảng một lần nữa."
Thật vậy, cha đã làm được điều đó, nhất là vì Đức Thánh Cha Phanxicô đã tặng cho cha một chiếc loa phóng thanh (a megaphone).
Theo cha Tobin, các bài nói chuyện của cha Radcliffe tại Thượng Hội đồng đã được những người có mặt ở Rome “đồng lòng đón nhận” vào tháng 10 năm ngoái.
Một Đức Hồng Y từ New Jersey, một đại biểu Thượng Hội đồng nhận xét: “Cha ấy có thể rao giảng Tin Mừng bằng một ngôn ngữ mà những người hậu hiện đại có thể hiểu được trong khi vẫn trung thành với kho tàng giáo lý của Giáo hội”.
“Tôi biết rằng đôi khi những người ở Vatican đã khó chịu trong nhiều năm và tôi đã nói ‘không, Timothy hoàn toàn trung thành nhưng anh ấy đang cố gắng nói theo một cách, giống như Thánh Phaolô tại Đại hội đồng Areopagus,” ngài tiếp tục. “Anh ấy đang cố gắng sử dụng những phạm trù mà mọi người có thể hiểu được.”
Tobin nói thêm: “Sự nhấn mạnh của ngài về lòng thương xót, sự hòa nhập và đối thoại hoàn toàn phù hợp với những giá trị của Đức Thánh Cha”. Hiện nay có “sự đánh giá cao hơn nhiều đối với ngài, kể cả trong Giáo triều Rôma”.
Thực tế mới này - một số người thậm chí có thể gọi nó là sự phục hồi - thậm chí còn dẫn đến suy đoán rằng Đức Phanxicô có thể tôn vinh cha Radcliffe bằng chiếc mũ đỏ bằng cách phong ông làm hồng y. Mặc dù cha sắp bước sang tuổi 80 và không có quyền tham gia mật nghị giáo hoàng trong tương lai, nhưng ngài vẫn có thể tham gia các Tổng hội - các cuộc họp của tất cả các hồng y về tình trạng của giáo hội diễn ra trước cuộc họp của các hồng y bầu chọn giáo hoàng tiếp theo - một động thái sẽ làm tăng thêm ảnh hưởng của cha đối với tương lai của giáo hội.
Cha Radcliffe sẽ không thích kiểu suy đoán này. Trọng tâm duy nhất của ông bây giờ là thiết lập thái độ phù hợp cho các đại biểu thượng hội đồng khi họ trở lại Rome vào tháng 10 và ông tiếp tục đảm nhận vai trò chủ trì các cuộc tĩnh tâm.
Vậy cha đã có kế hoạch gì?
"Ồ, tôi không muốn làm hỏng sự ngạc nhiên này!" cha hài ước.
Cha nói: “Trong buổi tĩnh tâm đầu tiên, điều tôi có thể suy ngẫm là làm thế nào chúng ta có thể lắng nghe và nói chuyện với nhau. Bây giờ, tôi nghĩ chúng ta phải tập trung vào việc trở thành một giáo hội hiệp hành về truyền giáo… và điều đó đòi hỏi tôi phải rao giảng về sự phục sinh.”
Tất nhiên, cha Radcliffe đang đề cập đến Tin mừng, nhưng người ta có thể nói rằng đó là một mô tả thích hợp cho chính tiến trình thượng hội đồng - một giáo hội đang cố gắng hồi sinh.
Alison nói: “Đức Thánh Cha biết ngài muốn mọi việc đi theo hướng nào. "Và người nhận ra rằng Timothy đã đi đúng hướng từ nhiều năm trước."
Nội dung và hình ảnh từ: https://www.ncronline.org/vatican/vatican-news/radcliffe-resurrection-meet-pope-francis-synod-preacher
