Bản dịch Việt Ngữ của J.B. Đặng Minh An15/Apr/2022
Lúc 5g chiều Thứ Sáu Tuần Thánh, Đức Thánh Cha đã chủ sự nghi thức tưởng niệm Cuộc Thương Khó của Chúa tại Đền Thờ Thánh Phêrô.
Đức Hồng Y Raniero Cantalamessa đã thuyết giảng trong buổi cử hành này. Bài giảng của ngài có chủ đề: “Pilato Disse: Cos’è La Verità?”, nghĩa là “Philatô nói với Ngài, ‘Sự thật là gì?’”
Dưới đây là bản dịch toàn văn sang Việt Ngữ.
Philatô nói với Ngài, ‘Sự thật là gì?’
Trong tường thuật của mình về cuộc Thương Khó, Thánh sử Gioan đặc biệt coi trọng cuộc đối thoại của Chúa Giêsu với Philatô, và chính vì điều này mà chúng ta muốn suy ngẫm trong giây lát trước khi tiếp tục phần phụng vụ của chúng ta.
Mọi chuyện bắt đầu với câu hỏi của Philatô: “Ông có phải là vua dân Do Thái không?” (Ga 18:33) Chúa Giêsu muốn làm cho Philatô hiểu rằng câu hỏi đó nghiêm trọng hơn nhiều so với những gì ông ta nghĩ, và nó chỉ có ý nghĩa nếu Philatô không đơn giản lặp lại lời buộc tội của người khác. Do đó, Chúa Giêsu hỏi ngược lại: “Ngài tự ý nói điều ấy, hay những người khác đã nói với ngài về tôi?”.
Chúa Giêsu cố gắng dẫn Philatô lên một bình diện cao hơn. Ngài nói với ông ta về vương quốc của Ngài, một vương quốc “không thuộc thế gian này”. Philatô chỉ hiểu một điều: đó không phải là vấn đề về một vương quốc chính trị. Nếu bị cáo muốn nói về tôn giáo, ông ta không muốn vướng vào những vấn đề như thế. Do đó, ông ta hỏi Chúa Giêsu với một chút mỉa mai: “Vậy ông là Vua sao?” Chúa Giêsu đáp: “Chính ngài nói rằng tôi là vua” (Ga 18:37).
Bằng cách xưng là vua, Chúa Giêsu phơi mình trước nguy cơ chết chóc; nhưng thay vì thanh minh bằng cách phủ nhận điều đó, Người lại mạnh mẽ khẳng định điều đó. Người tiết lộ nguồn gốc cao cả của mình cho Philatô: “Tôi đã đến thế gian...” Do đó, một cách bí ẩn, Chúa Giêsu nói rằng Ngài tồn tại trước cuộc sống trần gian của mình, Ngài đến từ một thế giới khác. Ngài đến trái đất để làm nhân chứng cho sự thật.
Chúa Giêsu đối xử với Philatô như một linh hồn cần ánh sáng và chân lý, chứ không phải như một ông quan tòa. Ngài quan tâm đến số phận của người đàn ông Philatô hơn là số phận của chính mình. Với lời kêu gọi đón nhận sự thật, Ngài muốn thúc giục ông ta tỉnh táo lại, nhìn mọi thứ bằng con mắt khác, đặt mình lên trên sự tranh chấp nhất thời với người Do Thái.
Viên quan tổng trấn La Mã hiểu lời mời của Chúa Giêsu đối với ông, nhưng ông hoài nghi và thờ ơ về kiểu suy đoán cao hơn này. Sự bí ẩn mà ông nhìn thấy trong lời của Chúa Giêsu làm ông sợ hãi và ông muốn kết thúc cuộc trò chuyện. Tự lẩm bẩm một mình “Sự thật là gì?”, ông ta rời khỏi Pháp đình.
Trang này từ phúc âm cho ngày hôm nay liên quan đến chúng ta biết bao! Ngay cả ngày nay, cũng như trong quá khứ, con người tự hỏi mình: “Sự thật là gì?”. Nhưng, như Philatô đã làm, chúng ta thản nhiên quay lưng lại với Đấng đã nói: “Tôi đến thế gian để làm chứng cho sự thật”. “Tôi là Sự thật!” (Ga 14: 6).
Qua Internet, tôi đã theo dõi vô số cuộc tranh luận về tôn giáo và khoa học, về đức tin và thuyết vô thần. Một điều làm tôi kinh ngạc: hàng giờ đồng hồ đối thoại mà không hề nhắc đến tên Chúa Giêsu. Và nếu bên tin Chúa đôi khi dám nhắc đến tên của Ngài và sự phục sinh của Ngài từ cõi chết, thì họ ngay lập tức cố gắng kết thúc cuộc thảo luận như một sự lạc đề không thích hợp. Mọi thứ xảy ra “etsi Christus non daretur”: như thể trên thế giới này chưa từng có người nào được gọi là Chúa Giêsu Kitô.
Kết quả là gì? Từ “Thiên Chúa” trở thành một cái bình trống rỗng để mọi người có thể đổ đầy tùy ý. Nhưng chính vì lý do này mà Thiên Chúa đã quan tâm đến việc đặt nội dung cho tên của Ngài. “Ngôi Lời đã hoá thành nhục thể”. Sự thật đã trở thành xác thịt! Vì thế, có nỗ lực kiên quyết để loại Chúa Giêsu ra khỏi luận bàn về Thiên Chúa: vì Chúa Giêsu loại bỏ khỏi niềm kiêu hãnh của con người mọi lý do để tự họ quyết định xem Thiên Chúa phải như thế nào!
Một số người có thể nói: “Ồ chắc chắn rồi: Chúa Giêsu người Nagiarét!”. “Nhưng có những người thậm chí vẫn còn nghi ngờ rằng Ngài đã từng tồn tại!” Một nhà văn người Anh nổi tiếng của thế kỷ trước - được công chúng biết đến là tác giả của loạt tiểu thuyết mà sau này trở thành phim “Chúa tể của những chiếc nhẫn”, JRR Tolkien - trong một bức thư, đã đưa ra câu trả lời này cho con trai mình, sau khi anh ta đã đề cập với ông một sự phản đối tương tự:
Phải có một ý chí ngông cuồng đến mức khó tin mới có thể cho rằng Chúa Giêsu không bao giờ thực sự 'xảy ra', và còn cuồng ngông hơn thế nữa để giả định rằng Ngài đã không nói những điều đã được ghi lại tất cả về Ngài – là những điều vượt quá xa khả năng 'phát minh ra' bởi bất kỳ ai trên thế giới vào thời điểm đó: chẳng hạn như ‘trước khi có ông Ápraham, thì tôi, Tôi Hằng Hữu!’ (Ga 8:58). ‘Ai thấy Thầy là thấy Chúa Cha’ (Ga 14: 9).
Tác giả cho biết thêm, sự thay thế duy nhất cho sự thật của Chúa Kitô là “ông ta là một kẻ lừa đảo” và các sách Phúc âm đã “xuyên tạc những tường thuật về một kẻ hoang tưởng loạn trí”. Tuy nhiên, một trường hợp như vậy làm sao có thể chịu đựng được hai mươi thế kỷ phê bình lịch sử và triết học không ngừng, và làm sao có thể tạo ra thành quả mà nó đã tạo ra?
Ngày nay, chúng ta vượt ra khỏi sự hoài nghi của Philatô. Có những người nghĩ rằng không nên đặt câu hỏi “Sự thật là gì?”, Bởi vì sự thật đơn giản là không tồn tại! “Mọi thứ chỉ là tương đối, không có gì là chắc chắn cả! Nghĩ khác đi là một giả định không thể dung thứ!” Không còn chỗ cho “những câu chuyện kể tuyệt vời về thế giới và thực tại”, kể cả những câu chuyện về Thiên Chúa và Chúa Kitô.
Thưa anh chị em, những người vô thần, những người theo thuyết bất khả tri hoặc những người vẫn đang tìm kiếm chân lý (nếu có người đang lắng nghe): những lời tôi sắp nói với anh chị em không phải là lời của một nhà thuyết giáo nghèo như tôi; chúng là của một người trong số các bạn, một tác phẩm mà nhiều người trong số các bạn ngưỡng mộ, trong số đó đã được viết nhiều và có lẽ nhiều người cũng tự coi mình, theo một cách nào đó, là môn sinh và những người ngưỡng mộ ông ấy: tôi muốn đề cập đến Søeren Kierkegaard, người sáng lập ra triết học hiện sinh!
Ông ta viết rằng người ta nói quá nhiều về nỗi đau khổ và nghèo đói của con người… Quá nhiều điều được nói về những cuộc đời lãng phí. Tuy nhiên lãng phí cuộc đời chỉ xảy ra đối với những ai… chưa bao giờ nhận ra, bởi vì người ấy chưa bao giờ, theo nghĩa sâu xa nhất, trực giác rằng có Thượng đế, và anh ta, chính anh ta, chính bản thân anh ta, lại đang đứng trong sự hiện diện của Thiên Chúa này”
Có người nói: có quá nhiều bất công, quá nhiều đau khổ trên thế giới để tin vào Chúa! Đó là sự thật, nhưng chúng ta hãy suy nghĩ một chút rằng cái ác bao quanh chúng ta sẽ trở nên vô lý và vô vọng hơn biết là ngần nào nếu không có niềm tin vào chiến thắng cuối cùng của chân và thiện. Sự Phục Sinh của Chúa Giêsu từ cõi chết, mà chúng ta sẽ cử hành ngày kia, là lời hứa và là sự bảo đảm chắc chắn rằng đây là điều sẽ xảy ra bởi vì nó đã bắt đầu với Ngài.
Nếu tôi có được sự can đảm của Thánh Phaolô, thì tại thời điểm này, tôi cũng sẽ phải hét lên: “Nhân danh Đức Kitô, chúng tôi nài xin anh em hãy làm hoà với Thiên Chúa.”(2 Cor 5:20). Đừng lãng phí cuộc đời của anh chị em! Đừng rời thế giới này như Philatô rời Pháp đình với câu hỏi chưa được trả lời: “Sự thật là gì?” Câu hỏi ấy quá quan trọng: Đó là vấn đề liệu chúng ta có biết chúng ta sống vì điều gì, hay sống vô ích!
Tuy nhiên, cuộc đối thoại của Chúa Giêsu với Philatô cũng tạo cơ hội cho một suy tư khác, lần này, được đề cập đến, cho chúng ta là những tín hữu và những người thuộc Giáo hội, chứ không phải cho những người bên ngoài. Philatô nói: “Dân của ông và các thượng tế đã nộp ông cho tôi! - Gens tua et pontifices tradiderunt te mihi” (Ga 18:35). Những người trong Giáo hội của ông, các linh mục của ông đã bỏ rơi ông, họ đã làm mất uy tín của ông với những hành vi sai trái khủng khiếp! Như thế chúng tôi có nên tin vào ông không?
Trước sự bác bỏ khủng khiếp này, tôi cũng muốn đáp lại bằng những lời Tolkien nói với con trai mình:
Tình yêu của chúng ta có thể ra nguội lạnh và ý chí của chúng ta bị xói mòn bởi cảnh tượng về những thiếu sót, ngu xuẩn, và thậm chí tội lỗi của Giáo hội và các thừa tác viên của Giáo hội, nhưng cha không nghĩ rằng một ai đã từng có đức tin lại đi ngược dòng vì những lý do này (ít nhất là tất cả những ai có kiến thức lịch sử)… Thật tiện lợi vì chúng ta có xu hướng ngoảnh mặt khỏi bản thân và lỗi lầm của chính mình để tìm vật tế thần… Cha nghĩ cha cũng nhạy cảm như con (hoặc bất kỳ Kitô hữu nào khác) với những vụ tai tiếng, của cả giáo sĩ và giáo dân. Cha đã phải chịu đựng đau thương trong cuộc đời mình vì những linh mục ngu ngốc, mệt mỏi, mờ mắt và thậm chí tồi tệ.
Hơn nữa, một kết quả tồi tệ như vậy đã được mong đợi. Nó bắt đầu trước Lễ Phục sinh đầu tiên với sự phản bội của Giuda, những lời chối Chúa của Simon Phêrô, cuộc đào tẩu bỏ Chúa Giêsu mà chạy của các Tông đồ... Thế thì gào lên chăng? Đúng thế - Tolkien đề nghị với con trai mình – nhưng hãy gào lên cho Chúa Giêsu, vì những gì Người phải chịu đựng, trước khi gào lên cho chúng ta. Ngày hôm nay, chúng ta còn phải thêm điều này, hãy gào lên cho các nạn nhân và với các nạn nhân của tội lỗi của chúng ta.
Một kết luận cho tất cả mọi người, cả những người tin và không tin. Năm nay chúng ta mừng lễ Phục sinh không phải bằng tiếng chuông vui tai mà là tiếng ồn ào bên tai của bom nổ cách đây không xa. Chúng ta hãy nhớ lại cách Chúa Giêsu phản ứng vào một ngày nọ trước tin tức về sự đổ máu của người Galilê do Philatô gây ra, và với những nạn nhân của sự sụp đổ của Tháp Siloam: “Nếu các ngươi không chịu sám hối, thì các ngươi cũng sẽ chết hết y như vậy!” (Lc 13: 5). Nếu bạn không rèn gươm thành lưỡi cày, rèn giáo mác thành lưỡi câu (Is 2: 4), và hỏa tiễn thành nhà máy và nhà cửa, bạn cũng sẽ bị diệt vong theo cách đó!
Một điều mà những sự kiện này đột nhiên nhắc nhở chúng ta. Cấu trúc của thế giới có thể thay đổi từ ngày này sang ngày khác. Mọi thứ trôi qua, mọi thứ già đi; mọi thứ tàn lụi chứ không chỉ là “hạnh phúc của tuổi trẻ”. Chỉ có một cách để thoát khỏi dòng thời gian đang kéo mọi thứ theo nó: đó là hãy truyền lại điều không qua đi! Hãy đặt đôi chân của chúng ta trên nền đất vững chắc! Lễ Phục Sinh, Lễ Vượt Qua, có nghĩa là cuộc vượt qua: tất cả chúng ta hãy hướng đến việc trải nghiệm một Lễ Phục Sinh thực sự trong năm nay, hỡi những người cha đáng kính, anh chị em: chúng ta hãy vượt qua để đến với Đấng không qua đi. Chúng ta hãy vượt qua ngay bây giờ với trái tim của chúng ta, trước khi vượt qua một ngày nào đó với cơ thể của chúng ta!
