- Thưa Đức thánh cha, một đứa trẻ thuộc gia đình bình dân như trường hợp của ngài, mà lại được kêu gọi kế vị thánh Phêrô. Vậy khi còn nhỏ, ngài đã nghĩ giáo hoàng là người như thế nào ?
- Thời đó, vị thánh nào được ngài yêu mến nhất ?
- Khi còn nhỏ, ngài có bị khủng hoảng bởi một trong những câu hỏi mà các đứa trẻ đều gặp phải về Thiên Chúa, câu hỏi mà chúng không tìm được câu trả lời, khiến chúng thất vọng ?
- Trong một lá thư gởi Chúa Hài Đồng, ngài đã xin quà Noel là “một Volks-schott[1] , một chiếc áo lễ màu xanh, một tấm hình Thánh tâm Chúa Giêsu”. Phải chăng đó là điều hơi khác thường đối với một đứa trẻ bảy tuổi?
- Ngài là người con thứ ba trong gia đình. Ngài có một người chị cả, Maria, và một người anh, Georg. Ngài có phải là người con út không ?
- Khi ngài còn bé, người ta gọi tên ngài là gì ?
- Ngài là một đứa trẻ vui vẻ, dễ tính hay là một đứa trẻ hướng nội và hay suy tư ?
- Ngày sinh của ngài là 16/4/1927, trùng với ngày Thứ Bảy Tuần Thánh. Khi làm giáo hoàng, và khi kính viếng khăn liệm của Đức Kitô tại Turin, ngài đã phát biểu : “Đây là giây phút tôi từng mong đợi”. Hình ảnh trên khăn liệm là hình ảnh của ngày Thứ Bảy Tuần Thánh. Người ta nói rằng suốt cuộc đời ngài, càng ngày ngài càng đề cập nhiều hơn về đề tài này, một đề tài đã được đặt vào nôi của ngài, một định mệnh cho ngài.
- Những bản văn ngài dành cho đề tài này thì hết sức sâu sắc và cảm động.
- Cũng giống như thân phụ của đức Karol Wojtyla, thân phụ của đức thánh cha, ông Joseph cũng xuất thân là người nông dân và cảnh sát, và cũng có một lòng đạo đức rất sâu xa. Liệu có thể nói rằng chính thân phụ ngài đã khởi đầu cho ơn gọi của ngài ?
- Việc phát triển lòng đạo đức của thân phụ ngài có liên hệ với một biến cố cụ thể nào không ?
- Thân phụ của ngài không phải là người học thức cao.
- Có phải thân phụ ngài đã muốn làm linh mục ?
- Trang trại của gia đình Ratzinger là ở Rickering, một ngôi làng nhỏ vùng Bavaria, thân phụ của đức thánh cha đã sinh ra ở đó. Ngôi làng này đã sản sinh ra, trực tiếp hay gián tiếp, rất nhiều ơn gọi. Trong số đó có ông cậu của đức thánh cha, cha Georg Ratzinger; ngài là một người nổi tiếng, không chỉ là một linh mục, nhưng còn được biết đến như một nghị sĩ của vùng Reichstag. Rồi hai anh em của thân phụ đức thánh cha, linh mục Louis và nữ tu Theogona. Còn phải kể đến anh của ngài là cha Georg, và đức thánh cha, rồi em họ của ngài, hiện là một linh mục ở Simbach, gần Markel quê hương của ngài. Có thể nói đó là một gia đình linh mục.
- Sự hiện diện các linh mục trong họ hàng của ngài, chẳng hạn chú Louis, và bào huynh của ngài, có khích lệ ngài dấn thân trên con đường này không ?
- Chú Louis có lẽ là một người đặc biệt.
- Và đó còn là một người chống lại phong trào xã hội quốc gia.
- Trong bộ sưu tập Priester unter Hitlers Terror (“những linh mục dưới chế độ đáng sợ Hitler”), có hai tập ghi lại danh sách những linh mục đã từng chống Hitler dưới phong trào xã hội quốc gia, và đã bị truy tố, người ta đọc thấy nơi trường hợp chú của đức thánh cha, rằng cuối năm 1936,ông đã bị tố cáo với chính quyền vì đã yêu cầu tín hữu phải thề trung thành với Giáo hội Công giáo. Khi còn nhỏ, đức thánh cha có nghe nói điều đó không ?
- Năm 1933 là “Năm Thánh”. Cũng chính năm đó Hitler lên nắm chính quyền và bắt đầu gieo rắc cái chết và sự sợ hãi khắp thế giới.
- Thân phụ ngài, người đã đặt mua dài hạn tạp chí chống Phát Xít ‘Der Gerade Weg’ (‘Con Đường Thẳng’), điều đó có nghĩa là…
- Thân mẫu ngài đã có thời gian làm bếp trong một nhà hưu. Trong gia đình có nói chuyện về việc đó không ?
- Thân phụ ngài đã giải quyết như thế nào ? Có lẽ ông là người đầu tiên trong lịch sử Đức lo việc bếp núc trong nhà.
- Mang chiếc tạp dề đối với ông có phải là một vấn đề không ạ ?
- Ông còn đánh giày cho con cái nữa chứ.
- Là một cảnh sát, ông đã thường xuyên thay đổi công việc. Mười bốn lần trong vòng ba mươi lăm năm phục vụ. Đa số là do ông xin. Vì lý do gì vậy ?
- Có phải vì có nhiều thay đổi trong thời gian làm cảnh sát mà ông lập gia đình rất trễ ?
- Thế còn thân mẫu, bà Maria, cũng lập gia đình trễ ?
- Bà là một người con ngoại hôn. Ngài biết điều đó khi nào ?
- Điều đó khiến ngài bị đặt vào một trường hợp đặc biệt ?
- Bà có biết ai là cha mình không ?
- Tuy vậy, ông chủ hiệu bánh Rieger không tức khắc biết điều đó, tại sao vậy ?
- Còn ngài, ngài có thấy mình được cha yêu thương chăm sóc không ?
- Ông bà thân sinh của ngài là một đôi vợ chồng như thế nào ?
- Thân phụ của ngài là người nghiêm khắc, có lẽ là quá nghiêm, như có lần ngài đã nói. Sự nghiêm khắc đó biểu lộ như thế nào ?
- Về sau, đức thánh cha đã nghe theo lời của một trong các giáo sư ở Freising để chống lại “lòng sùng đạo bình dân hẹp hòi của thế kỷ XIX”. Ngài đã viết nguyên văn như sau: “Đối với tôi, biến cố đó là một cánh cửa quyết định”. Thân phụ của ngài cũng rất khắt khe trong vấn đề tôn giáo ?
- Khi kể lại thời thơ ấu, ngài thường cho đó là một ngày lãng mạn. Ngài đã từng nói rằng ngài nghĩ thiên đàng giống như “thời thơ ấu của ngài”. Có thể coi đó một kiểu nói cho thấy cần có sự hoà điệu nào đó ?
- Dù sao, những xung khắc, đổ vỡ, khó khăn là một phần trong những chủ đề mà ngài đã gợi lên trong những kỷ niệm xưa ?
- Không có xung đột giữa các thế hệ sao, chuyện rất phổ biến vào những năm 1960 ?
- Khi anh của ngài đã theo ơn gọi, và ngài cũng đã được nhận vào tiểu chủng viện giáo phận Traunstein. Bào huynh của ngài là Cha Georg có phải là mẫu gương của ngài thời đó ?
- Điều đáng kể là chị của ngài cũng học cấp hai. Phải chăng đó là sáng kiến của ông thân sinh?
- Khi còn trẻ, ngài yếu ớt hơn những đứa trẻ khác. Ngài có thấy mình khác những đứa trẻ khác không?
- Bạn bè của ngài rất ấn tượng về việc ngài tỏ ra biết rất sớm điều mình muốn, và ngài có những ý tưởng cứng ngắc. Trong tờ thông tin Traunstein, người ta đọc thấy có viết là ngài thời đó là người “cố chấp”. Cố chấp không phải là tính cách của ngài?
- Chưa hết. Có một câu chuyện thời ngài ở trong quân đội, vào một ngày luyện tập. Người giáo viên, đúng là một bạo chúa, hét lên với các tân binh đang đứng như trời trồng: “Ai sẽ ở trong quân ngũ lâu nhất, các bạn hay là tôi?” ngài đã là người duy nhất rời khỏi hàng ngũ và trả lời: “chúng tôi”. Ngài thời đó là người nhỏ bé nhất, có vẻ hay đau yếu nhất, đã đứng lên phản đối. Thái độ đó của ngài vẫn còn tiếp diễn sau đó. Chẳng hạn trong luận án để được chấp nhận dạy học, ngài đã nói ngược lại với giáo thuyết đang được lưu hành, và nhất là nói ngược lại với một giáo sư thần học tín lý được coi như là có uy thế nhất thế giới về vấn đề đó. Đó có phải là nét cố hữu nơi đức thánh cha?
- Ở trường, người ta gọi ngài là “Hacki”. Người ta có thể đọc thấy trong Helios, tờ báo của học sinh, viết về ngài thời còn ở trung học: “Hacki là người nổi bật. Anh ta đầy những tương phản, nếu không nổi bật trong thể thao thì trong lãnh vực khoa học anh sẽ cho bạn thấy khả năng của anh ấy”, những dòng chữ này được viết vào năm 1945. Như thế ngài đã có tinh thần khoa học từ rất sớm phải không ?
- Cách làm việc của ngài đã nổi bật từ rất sớm bởi cách làm việc nhịp nhàng rõ rệt, tính kỷ luật, cách sử dụng thời gian chặt chẽ. Đức tính đó bắt đầu từ khi nào?
- Ở trường học cũng như trong việc học hành, ngài nhớ bài lâu hơn người khác. Làm thế nào để được như thế?
- Năm 14 tuổi, ngài đã khám phá văn chương, ngài đã dịch những bản văn tôn giáo bằng tiếng Hy Lạp và Latinh.
- Những ngôn ngữ ngài nói được, ngài đã học như thế nào? Ở trường người ta đã không dạy tất cả những thứ tiếng đó chứ?
- Nghĩa là gì ạ?
- Cha mẹ của ngài đã nói gì về những khả năng đặc biệt của đứa con trai?
- Ngài đã có những tham vọng, ảnh hưởng do tấm gương của cha ngài?
- Còn ơn gọi linh mục, ngài đã viết trong nhật ký, “phát triển một cách hầu như tự nhiên, không có cuộc trở lại ngoạn mục”. Nếu ngài đã không có những kinh nghiệm thiêng liêng mạnh mẽ, thì ngài cũng phải có những kinh nghiệm nho nhỏ chứ?
[1] cuốn sách lễ bằng tiếng Đức, do Anselm Schott, một tu sĩ Bênêđictô thực hiện vào cuối thế kỷ XIX, và được sử dụng cho tới công đồng Vatican II. Có nhiều ấn bản khác nhau, một trong số đó là cuốn “Volks-schott” hay “Schott bình dân” có bài lễ của tất cả các Chúa Nhật và lễ trọng suốt năm phụng vụ
[2]ở Roma trong truyền thống giáo hội, có một số nhà thờ được chỉ định làm điểm cử hành long trọng nghi thức trong mùa Chay. Vì thế được gọi là nhà thờ trạm.